آموزش پذیرفتن اشتباهات کودکان | آنچه والدین باید بدانند

کودکان در اولین برخورد با اشتباهات خود به احتمال زیاد آن را انکار می‌کنند. این یک رفتار طبیعی است که ممکن است در بزرگسالان هم اتفاق بیافتند. قبول اشتباه می‌تواند دردسر ساز باشد و ما را از انجام کارهای پیش‌رو باز دارد. گرچه اشتباه کردن به خودی خود اتفاق بدی نیست و نوعی تجربه به حساب می‌آید، اما اگر به یک رفتار تکراری تبدیل شود نگران‌کننده خواهد بود.  به همین دلیل توصیه می‌شود از سنین پایین پذیرفتن اشتباهات کودکان را به آن‌ها آموزش دهید.

عذرخواهی کردن کودکان کاری سخت و دشوار برای آن‌هاست. در اغلب موارد بچه‌ها تصور می‌کنند با اینکار غرور خود را از دست خواهند داد. در برخورد با اصرار کودکان به نپذیرفتن اشتباه و از سرباز کردن آن بهتر است پیش از هر چیز آن‌ها سرزنش نکنیم. تنبیه و داد و فریاد بر سر کودک بخاطر اینکه مسئولیت کار خود را نمی‌پذیرد اعتماد به نفس او را خدشه‌دار می‌کند. نقش والدین در رفتار صحیح در چنین مواقعی بسیار مهم و ضروری است. با آموزش چند راه حل ساده می‌توانید فرزند خود را نسبت به اشتباهاتش آگاه کرده و از او بخواهید تا آن‌ها را بپذیرد.

عدم مسئولیت‌پذیری کودک در پذیرفتن اشتباه

بسیاری از بچه‌ها از صحبت کردن در مورد کار اشتباهی که انجام داده‌اند خودداری می کنند، و یا تلاش می‌کنند آن را به یاد نیاورده و خود را مشغول کار دیگری کنند. برخی از کودکان می‌ترسند که کار اشتباه آن‌ها عواقب سنگینی برایشان داشته باشند. مثلا پدر و مادر دیگر اجازه‌ی بازی کردن با دوستش را به او ندهند و یا اسباب‌بازی محبوبش را از او بگیرند. این ترس عدم امنیت روانی را برای بچه‌ها به همراه می‌آورد. به این دلیل که آن‌ها قبلا رفتار متقابل و خشنی را از سوی والدینشان دیده‌اند، بنابراین ترجیج می‌دهند تا سکوت کنند و مسئولیت اشتباه خود را نپذیرند.

از طرفی دیگر، کودکانی که دست به انکار واقعیت می‌زنند در بعضی مواقع نمی‌دانند که کار غلطی را انجام داده‌اند. در واقع آن‌ها بدون علم به عواقب پیش‌رو و ناخواسته اشتباه می‌کنند. به این دلیل که آموزش ندیده‌اند و والدین کار درست و غلط را برای آن‌ها تفکیک نکرده‌اند. بنابراین چنین کودکانی حق دارند که از اشتباه خود سر باز بزنند، لجباز و سرسخت باشند و از مسئولیت‌پذیری فراری باشد.

راهنمای آموزش پذیرفتن اشتباهات کودکان

۱- به او برچسب نزنید!

تخریب کردن شخصیت کودک و برچسب زدن به او زمانی که کاری اشتباه را انجام می‌دهد، تاثیر بدی بر عزت نفس او می‌گذارد. بکار بردن عباراتی چون: “تو مقصری” و “تو بی‌دقتی” هیچ مشکلی را حل نمی‌کند. اولین برخورد درست در چنین مواقعی این است که به حرف‌های او گوش کنید و تقاضا کنید تا آنچه اتفاق افتاده است را برای شما توضیح دهد. با مرور دوباره‌ی اتفاق از زبان کودک او به تدریج متوجه اشتباه خود خواهد شد.

۲- تلاش کنید تا از اشتباهش یاد بگیرد.

اگر کودک در هنگام مواجه با اشتباه خود متوجه شود که می‌تواند نکته‌ی جدیدی را از آن یاد بگیرد، مسئولیتش را آسان‌تر برعهده خواهد گرفت. بجای پرخاش و مقصر جلوه دادن، به او آموزش دهید تا پس از پذیرفتن اشتباه خود از اتفاق رخ داده نکات مثبتش را یاد گرفته تا دفعات دیگر یک‌سری از کارها انجام ندهد.

۳- برای او دلسوزی بیش از حد نکنید.

همان‌طور که اشاره کردیم، پذیرفتن اشتباهات کودکان کاری آسان از سوی آن‌ها نخواهد بود. اما این بدین معنا نیست که اگر آن‌ها به اشتباه خود اقرار کردند، شما این اشتباه را کاملا نادیده بگیرید و فراموش کنید. دلسوزی بیش از حد و تلاش برای اینکه کودک خود را ناراحت نکنیم ممکن است به تکرار دوباره‌ی آن اشتباه منجر شود.

۴- در مورد اشتباه او با یکدیگر صحبت کنید.

حرف زدن با بچه‌ها در این زمان به آن‌ها کمک می‌کند که متوجه اشتباه خود شوند. پس از وقوع اتفاق از او بخواهید که با هم درباره‌ی کاری که انجام داده صحبت کنید. ممکن است فرزند شما نداند که این کار اشتباه بوده است. بچه‌ها بسیاری از اقدامات را اتفاقی و بدون قصد و نیت انجام می‌دهند. 

۵- از او تشکر کنید.

اگر پس از صحبت کردن و آرام شدن، کودک شما بابت کاری که کرده عذرخواهی کرد و اشتباه خود را پذیرفت از او تشکر کنید. به فرزند خود بگویید از اینکه متوجه کار اشتباهش شده خوشحالید و به او کمک کنید تا دوباره این کار را انجام ندهد. کودکان اگر بدانند شما در همه‌حال از آن‌ها حمایت می‌کنید، دیگر دست به انکار اشتباه خود نمی‌زنند.

در نتیجه …

پذیرفتن اشتباهات کودکان بیش از هرچیز نیاز به آموزش از سوی والدین دارد. این اتفاق با صحبت کردن با بچه‌ها می‌افتد. به کودک خود نشان دهید که اشتباهات بهترین معلمان ما هستند. بر نتایج مثبت اشتباهات تمرکز کنید و مراقب واکنش خود در هنگام وقوع اشتباه از سوی فرزندتان باشید. به او این اطمینان را بدهید که هربار که کار خطایی را انجام داد، می‌تواند به شما درباره‌ی آن توضیح دهد. بدون اینکه پرخاش و یا عواقب سختی در انتظارش باشد.