چه رفتارهایی در کودک پرخاشگر دیده میشود؟
فریاد زدن، مشت کوبیدن، فحش دادن و حمله کردن آخرین چیزهایی است که ما از یک کودک انتظار داریم. اما متأسفانه امروزه موارد مشابه بسیاری را در کودکانی که دچار برافروختگی میشوند میبینیم.
کودکان پرخاشگر به طور کلی چنین نشانههایی دارند:
- نا اُمید شدن به خاطر مسائل کوچک
- تمایل به خشونت کلامی یا جسمی
- تلاش برای کنترل همسالان با تهدید
- تحریکپذیری شدید
- تصمیم گیری تکانشی
- واکنشهای سریع و بدون فکر
- ضعف در مدرسه یا سایر فعالیتهای منظم
- سرپیچی از قوانین و مقررات
- مقصر دانستن دیگران
- ناتوانی در مهارتهای اجتماعی و دوست یابی
- بحث و مشاجرههای مداوم با خانواده
- آسیب زدن به حیوانات
- افکار زیاد راجب کشتن یا نابودی دیگران
چرا کودکان پرخاشگر میشوند؟
1. یادگیری مشاهدهای را دست کم نگیرید! اولین الگوی هر فردی خانواده و اطرافیانش هستند. وقتی اعضای خانواده مدام در حال خشونت کلامی یا جسمی باشند، کودک یاد میگیرد در شرایط حساس پرخاشگر باشد. به همین دلیل است که والدین باید مراقب عکسالعملهایشان هنگام عصبانیت باشند.
2.عوامل ژنتیکی در بعضی افراد باعث میشود بیشتر پرخاشگری کنند. این افراد به طور کلی مستعد تندخویی هستند و قرار گرفتن در موقعیتهای استرسزا آنها را تحریک میکند. بنابراین لازم است تا حد امکان از شرایط پرتنش و حساس دور باشند.
3. محیط زندگی کودک پر از عواملی است که میتوانند باعث پرخاشگری شوند. فیلمها، بازیهای رایانهای خشن، شرایط فرهنگی، رفتار خانواده، اضطراب و استرس، مدرسه و همسالان هر کدام به نوعی کودکان را تحت تأثیر قرار داده و برآشفته میکنند.
در مجموع خشم یکی از هیجانات اصلی انسان است و نباید همیشه سرکوب شود. ما باید یک راه درست برای تخلیه آن پیدا کنیم و آن را به کودکان هم آموزش دهیم. یکی از بهترین راههای کاهش خشم، استفاده از اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت است که در زیر فهرست کاملی از انواع آن مشاهده میکنید.
معرفی چند اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت کودک
1. ساز زدن به جای داد زدن!
هنگامی که خشمگین هستیم، شاید دلمان بخواهد با داد زدن خودمان را تخلیه کنیم. اما باید بدانیم که این فریادها میتواند فضا را متشنج کند. داد زدن باعث میشود افراد دیگری که عصبانی نیستند نیز خشمگین شوند.
بسیاری از کودکان عادت دارند به محض عصبانی شدن فریاد بزنند و با این کار والدینشان را نیز خشمگین کنند. بسیار مهم است که در همان سنین کودکی این عادت را در آنها ریشه کن کنیم.
بهترین جایگزین برای داد و فریاد، موسیقی است. موسیقی تنها زبانی است که بین تمام مردم دنیا با هر سن و نژادی مشترک است. بچهها میتوانند ناگفتههایشان را بنوازند یا بخوانند. بلز، کیبورد، طبل و سایر سازهای موسیقی هر کدام به تنهایی یک اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت محسوب میشوند.
اگر کودک یکی از این اسباب بازی های کنترل خشم را در اتاقش داشته باشد، میتواند در مواقع برآشفتگی به جای داد زدن به دنبال ساز زدن برود. صدایی که از این سازها تولید میشود، تمایل کودک به صدای بلند را جبران میکند. در نتیجه کودک در عین حال که ساکت است، خشمش را تخلیه میکند.
علاوهبر این اسباب بازی های آواز خواندن مثل میکروفون، به کودک فرصت میدهد صدایش را آزادانه رها کند. بلند خواندن یک آهنگ از سرکوب احساسات و خشم کودک جلوگیری کرده و فواید مختلف دیگری نیز دارد. موسیقی فقط یک بازی کنترل خشم نیست، بلکه یک مسیر مهیج است که بچهها میتوانند حتی در آینده نیز آن را ادامه دهند.
2. رنگ آمیزی و نقاشی در بازی درمانی کنترل خشم
حتی خط خطی کردن ساده هم میتواند خشم شما را تخلیه کند. اما رنگ آمیزی و نقاشی، باعث میشود خشم به شکل مفیدتر و مثبتتری ابراز شود. یکی از راهکارهای جالب بازی درمانی برای کنترل خشم، این است که سعی کنیم خشممان را نقاشی کنیم! نه تنها بچهها، بلکه بزرگترها هم میتوانند از انجام این کار نتیجه بگیرند.
خشم شما میتواند به شکل یک آدم، یک جسم، یک موجود ناشناخته یا حتی فقط یک سری خطوط در هم باشد. ذهنتان را باز بگذارید و اجازه دهید دستتان نقاشی کند. میتوانید خشمتان را روی کاغذ، تخته وایتبرد، تخته گچی، سفال یا هر سطح دیگری که برایتان جذابتر است بکشید. نکتهی مهم این است که باید بلافاصله آن را نابود کنید. خاصیت نقاشی روی کاغذ این است که میتوانید خشمتان را پاره کنید و دور بیندازید. اما خاصیت نقاشی رو تخته این است که لذت پاک کردن خشم با دستهای خودتان را تجربه میکنید.
3. عروسک های پولیشی و بالشتی آرامش بخش
یکی دیگر از اشتباهاتی که افراد هنگام عصبانیت انجام میدهند، زد و خورد است! این کار علاوهبر این که از نظر اخلاقی درست نیست، نتایج جبران ناپذیری به بار میآورد. حتی اگر بچههای خیلی کوچک هنگام عصبانیت سعی کنند همسالانشان را بزنند، باید با جدیت جلوی آنها را بگیریم. به غیر از اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت، از عروسک هم میتوان در بازی های کنترل خشم برای کودکان استفاده کرد. بعضی از عروسکهای پولیشی به خاطر الیاف خاصی که با آن پر میشوند، انعطافپذیری و نرمی زیادی پیدا میکنند. عروسکهای بالشتی معروف مثل فیل بالشتی نیز دقیقاً با همین الیاف پر میشوند. حتی اگر شما عصبانی نباشید، وقتی این عروسکها را میبینید دوست دارید بغلشان کنید و فشارشان دهید!
هنگامی که در شرایط پرتنش باشید، نیازتان به فشار دادن یا حتی ضربه زدن به این اجسام نرم و بیخطر چندین برابر میشود. میتوانید با در آغوش گرفتن و فشار دادن عروسک انرژی منفی درونتان را تخلیه کنید.
البته نباید حتی به مشت زدن عروسک ها نیز عادت نکنید. بلکه سعی کنید آنها را به عنوان منبع انرژی مثبت و آرامش در نظر بگیرید. همچنین خیلی خوب است که در هنگام عصبانیت با یک نفر حرف بزنید. گاهی نمیتوانید فرد قابل اعتمادی را پیدا کنید، اما حرف زدن با یک عروسک هم خالی از لطف نیست!
یکی از بهترین شنوندههای جهان عروسک ها هستند. زیرا هیچ گاه ما را سرزنش نمیکنند و از گوش دادن به ما خسته نمیشوند. وقتی در مورد خشم خودمان حتی با یک شنوندهی فرضی صحبت میکنیم، احساس آرامش بیشتری خواهیم داشت.
علاوهبر این حرف زدن راجب احساسمان، باعث میشود آگاهی بیشتری نسبت به خودمان پیدا کنیم و به راهکارهای بهتری برسیم. این روش برای کودکان بسیار مفید و کارساز است.
4. اسلحه اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت
شاید شما نیز جزء آن دسته افرادی باشید که بازی با اسباب بازی تفنگ را برای کودکان مضر میدانند. اما جالب است بدانید بازی با این اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت مفید است. تفنگ بازی باعث میشود بچهها خودشان را در نقش قهرمان تصور کرده و اعتماد به نفس بالایی کسب کنند.
از این گذشته هدف گیری بیخطر با اسباب بازی اسلحه فومی یا ژلهای، یک راه مناسب برای تخلیه هیجانات کودک است. آنها میتوانند هنگام بازی با این اسباب بازی نقاط مختلف را هدف بگیرند و با شلیکهای بیخطر، احساس خشم خودشان را ابراز کنند. اگر همچنان ایدهی بازی با اسباب بازی اسلحه فومی را دوست ندارید، به تفنگ آب پاش فکر کنید. این اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت کودک و بزرگسال کاربردی است و یک تجربهی به یادماندنی تابستانی میسازد.
5. اسباب بازی ورزشی برای محیط بیرون از خانه
فعالیت و جنب و جوش، یکی از سالمترین راههای کنترل خشم کودک است. حتماً زمانی را برای بیرون بردن کودکان از خانه و بازی کردن آنها با وسایلی مثل اسکوتر، توپ، ماشین کنترلی، تفنگ آب پاش و… اختصاص دهید. هر چهقدر بچهها فرصت بیشتری برای تخلیهی انرژی خود پیدا کنند، خلق و خوی آنها بهتر شده و پرخاشگریشان کم میشود.
علاوهبر این بازی با همسالان در محیط بیرون از خانه، خاصیت نشاطآور دارد و کودک را از فضای خشم دور میکند. فراموش نکنید که بازی با اسباب بازی های ورزشی بر سلامت جسمی و روحی کودکان همزمان تأثیر میگذارد. در انتخاب اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت، حتماً گزینههای ورزشی را در نظر بگیرید.
6. خمیر بازی کنترل خشم
تا به حال فکر کردید چرا افراد هنگام عصبانیت اجسام را میشکنند؟ زیرا ما گاهی احتیاج داریم خشممان را از طریق یک حرکت فیزیکی تخلیه کنیم. اما این حرکت فیزیکی نباید به ما یا محیط اطرافمان آسیب برساند.
یکی از دلایل اصلی ساخت اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت نیز همین است. بازی با خمیر یک حرکت فیزیکی بیخطر است که هیچ خسارتی به محیط اطراف وارد نمیکند.
شما میتوانید خمیربازی را تا جایی که دلتان میخواهد فشار دهید یا بکشید. این کار باعث میشود احساس کنید خشمتان از نوک انگشتها به درون خمیر منتقل میشود! همچنین میتوانید هنگام بازی با این اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت تمام چهارچوبهای ذهنی خود را کنار گذاشته و آن را به هر شکلی که میخواهید درآوردید. اشکال را بارها ساخته و بارها له کنید تا خشمتان فروکش کند. ساختن اشکال مختلف با خمیر برای کودکان بسیار مفید است. رنگها و اشکال هندسی متنوع، توجه آنها را جلب کرده و باعث میشود موضوعی که باعث خشمشان شده است را فراموش کنند.
7. پازل و ساختنی، بازی هایی برای کنترل خشم
نباید همیشه از کودکان انتظار ساختن و خلق کردن داشته باشیم. گاهی آنها نیاز دارند سازهای را بدون نگرانی از سرزنش خراب کنند! زمانی که خشمگین و عصبانی هستند، دقیقاً جزء همین مواقع است. اسباب بازی های ساختنی و اسباب بازی های لگو، علاوهبر این که ورزش ذهن محسوب میشوند، خواص ضداضطراب و آرامبخش دارند.
دلیل این که لگو اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت استفاده میشود، این است که کودک را مجبور میکند در گوشهای بشیند و تمرکز کند. بعد از چند دقیقه سکوت و آرامش، کودک میتواند تمام آن چه را که ساخته است با دستان خودش خراب کند. این کار محدودیتی ندارد و کودک بارها مجاز است آن را تکرار کند. شما میتوانید تأثیر لحظهای این اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت کودک را به وضوح ببینید.
جمع بندی
خلاصه اگر میخواهید از طریق راه شیرین بازی بر خشمتان غلبه کنید:
2. هدف گیری با اسباب بازی اسلحه فومی، ژلهای و آب پاش هیجان شما را تخلیه میکند.
3. وقت گذراندن در محیط بیرون از خانه و انجام بازیهای گروهی یا فیزیکی، باعث کنترل خشم کودکان در مدرسه و خانه و… میشود.
4. لگو یک اسباب بازی برای تخلیه عصبانیت است که از طریق قابلیت ساختن و خراب کردن، خشم کودکان را کاهش میدهد.
5. یکی از روش های کنترل خشم کودک که در علم روان شناسی ثابت شده، رنگآمیزی و تلاش برای به تصویر کشیدن خشم است.