کودکان میتوانند همانند بزرگسالان از نظر سلامت روانی دچار مشکل شوند، اما علائم این بیماری در آنها ممکن است متفاوت باشد. در چنین شرایطی بهترین کار کمک کردن به کودک در جهت بهبودی وضعیت روحی و روانی اوست. اما این موضوع بیش از هرچیز نیاز به آشنایی با علائم بیماری و مشکلات روانی کودکان دارد.
شناسایی بیماری روانی در کودکان برای والدین دشوار است. به همین دلیل، بسیاری از کودکانی که میتوانند از درمان بهرهمند شوند، کمک مورد نیاز را در زمان مناسب دریافت نمیکنند. شناخت علائم هشدار دهنده بیماری روانی در کودکان از سوی پدرومادرها باید پیش از فرزندآوری و یا در صورت مشکوک شدن به برخی رفتارها آغاز شود. اقدام بعدی این است که پس از تشخیص آن از پزشک متخصص کمک گرفته و به درمان او تا بهبودی ادامه دهید.
بیماری روانی چیست؟
سلامت روان، سلامت کلی نحوه تفکر، تنظیم احساسات و رفتار شما است. بیماری روانی یا اختلال سلامت روانی به عنوان الگوها یا تغییراتی در تفکر، احساس یا رفتار تعریف میشود که باعث پریشانی یا اختلال در عملکرد فرد خواهد شد.
اختلالات بهداشت روان در کودکان به طور کلی به عنوان تأخیر یا اختلال در ایجاد تفکر، رفتارها، مهارتهای اجتماعی بیان میشود. این مشکلات برای کودکان اذیت کننده است و توانایی آنها به داشتن عملکرد خوب در خانه، مدرسه یا سایر موقعیتهای اجتماعی را مختل میکند.
موانع درمان اختلال و مشکلات روانی کودکان
درک اختلالات بهداشت روانی در کودکان ممکن است دشوار باشد زیرا رشد طبیعی کودکی فرآیندی همواره در حال تغییر است. علاوه بر این، علائم یک اختلال بسته به سن کودک متفاوت است. کودکان در بسیاری از مواقع نمیتوانند احساس خود را بیان کنند یا اینکه برای والدین خود توضیح دهند چرا چنین رفتارهای خاصی دارند.
از طرفی نگرانی در مورد موضوعات مرتبط با بیماری روانی، استفاده از داروها و هزینه یا مشاورههای پزشکی و درمان نیز ممکن است والدین را از جستجو برای مراقبت از کودکی که مشکوک به بیماری روانی است، باز دارد.
اختلالات شایع روانی در بین کودکان
مشکلات روانی کودکان – یا اختلالات رشد که توسط متخصصان بهداشت روان درمان میشود – ممکن است شامل موارد زیر باشد:
۱- اختلالات اضطرابی: اختلالات اضطرابی در کودکان ترس، نگرانی یا اضطراب مداوم است که توانایی آنها را برای بازی کردن، حضور در مدرسه یا شرایط اجتماعی معمول مختل میکند. موارد تشخیصی شامل اضطراب اجتماعی، اضطراب عمومی و اختلالات وسواس فکری عملی است.
۲- اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی (ADHD): در مقایسه با بیشتر کودکان هم سن ، کودکان مبتلا به بیش فعالی در توجه ، رفتارهای تکانشی ، بیش فعالی یا ترکیبی از این مشکلات مشکل دارند.
۳- اختلال طیف اوتیسم (ASD): اختلال طیف اوتیسم یک بیماری عصبی است که در اوایل کودکی- معمولاً قبل از ۳ سالگی – ظاهر میشود. اگرچه شدت ASD متفاوت است، اما کودک مبتلا به این اختلال در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران مشکل پیدا میکند.
۴- اختلالات اشتها: اختلال در غذا خوردن – مانند بی اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری – را اختلالات اشتها میگویند. این موضوع میتواند منجر به اختلال عملکرد عاطفی و اجتماعی و عوارض جسمی تهدید کننده در زندگی کودک شود.
۵- افسردگی و سایر اختلالات خلقی: احساس غم و اندوه مداوم و از دست دادن علاقه که توانایی کودک در عملکرد مدرسه و تعامل با دیگران را مختل میکند. اختلال دو قطبی منجر به تغییرات خلقی شدید بین افسردگی و اوج گیریهای شدید احساسی یا رفتاری میشود که ممکن است محافظت نشده، خطرناک یا ناامن باشد.
۶- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): پریشانی عاطفی طولانی مدت، اضطراب، خاطرات پریشانکننده، کابوسها و رفتارهای مخل در پاسخ به خشونت، سوء استفاده، آسیب دیدگی یا سایر حوادث آسیب زا را PTSD میگویند.
۷- روانگسیختگی: نوعی اختلال در ادراکات و افکار است که باعث میشود فرد ارتباط خود را با واقعیت از یاد ببرد. اسکیزوفرنی که اغلب در اواخر نوجوانان تا ۲۰ سالگی ظاهر میشود، منجر به توهم، هذیان و اختلال در تفکر و رفتار میشود.
علائم هشدار دهنده بیماری روانی در کودکان چیست؟
مشکلات روانی کودکان و علائم هشدار دهنده مبنی بر اینکه کودک شما ممکن است دارای اختلال سلامت روانی باشد عبارتند از:
- اندوه و ناراحتی مداوم – دو یا چند هفته
- کناره گیری از روابط اجتماعی یا اجتناب از آنها
- آسیب رساندن به خود یا صحبت در مورد آسیب رساندن به خود
- صحبت از مرگ یا خودکشی
- عصبانیت یا تحریک پذیری شدید
- رفتاری خارج از کنترل که میتواند مضر باشد
- تغییرات شدید در خلق و خو، رفتار یا شخصیت
- تغییر در عادات غذایی
- کاهش وزن
- مشکل خوابیدن
- سردرد یا دل درد مکرر
- مشکل در تمرکز
- تغییر در عملکرد تحصیلی
- پرهیز از مدرسه یا از دست دادن آن
در صورت مشکوک بودن فرزندم به بیماری روانی چه کاری باید انجام دهم؟
اگر نگران سلامت روان فرزند خود هستید، با پزشک کودک خود مشورت کنید. رفتارهای مربوط به شما را برای او توصیف کنید. با معلم، دوستان نزدیک، اقوام یا سایر مراقبان کودک خود صحبت کنید تا ببینید آیا آنها تغییراتی در رفتار فرزند شما مشاهده کردهاند یا خیر. این اطلاعات را با پزشک کودک خود به اشتراک بگذارید و به درمان و بهبودی او کمک کنید.